Overview

Diweddariad 31/07/2023

Ar ôl gwrando’n ofalus ar yr adborth o’n hymgynghoriadau cyhoeddus, mae Abermarlais wedi’i rhannu’n dri maes gwahanol, gyda phob un yn blaenoriaethu amcanion gwahanol:

• Man cadwraeth i fywyd gwyllt ffynnu ynddo
• Gofod coetir sy'n gwbl hygyrch ar gyfer coffa
• Man tyfu i ddarparu cyfleoedd cynaliadwy ar gyfer bwyd, coed a natur

Isod fe welwch grynodeb o’n cynnydd ar gyfer pob man dros y chwe mis diwethaf:

Man coetir

Gwirfoddolwyr yn plannu yn y berllan gymunedol

Yn ôl yn y gwanwyn, buom yn gweithio gyda Thir Coed i gynnal rhai digwyddiadau plannu gwirfoddol yn ardal coetir coffa y safle.

Plannodd ein gwirfoddolwyr filoedd o goed, gan gynnwys mathau o afalau treftadaeth yn ardal y berllan gymunedol – diolch yn fawr iawn i bawb a gymerodd ran!

Er gwaethaf ychydig ddyddiau eithriadol o wlyb yn ystod y sesiynau plannu gwirfoddol, arhosodd gweddill y gwanwyn yn sych iawn.

Er y gall hyn arwain at rai problemau, rydym yn falch bod y glasbrennau wedi ymdopi â'r tywydd ac mae'r clystyrau o goed derw ac oestrwydd gan mwyaf yn edrych yn eithaf iach. Mae hyn er gwaethaf y ffaith ei bod yn bosibl ar yr olwg gyntaf nad yw'n edrych fel bod unrhyw goed yno o gwbl, gan eu bod wedi'u hamgylchynu gan laswellt uchel. Fe sylwch na wnaethom ddefnyddio gardiau coed ac nid ydym wedi rheoli'r glaswellt o amgylch gyda chwynladdwr. Ymrwymiad CNC i leihau cemegolion a phlastig yn ein gweithrediadau coetir, ac roedd hyn yn ein harwain i fynd ati i blannu yn y modd hwn.

Cwblhau'r dyluniadau ar gyfer mynediad y cyhoedd

Ar hyn o bryd, rydym yn gweithio gydag ymgynghorydd sy'n cwblhau'r dyluniadau manwl a fydd yn ein helpu i sicrhau mynediad diogel i ymwelwyr a thrigolion i goetir ac ardaloedd cadwraeth y safle.

Mae hyn yn cynnwys gosod llwybrau mynediad diogel o'r brif ffordd a llwybrau hygyrch o amgylch y coetir coffa. Gobeithiwn ddechrau'r gwaith ar lawr gwlad yn yr hydref a byddwn yn rhannu'r cynlluniau manwl pan fyddant wedi'u cwblhau.

Gofod i dyfu

Gorchudd coed dethol

Ochr yn ochr â phlannu gan wirfoddolwyr yn y coetir, fe ddechreuon ni hefyd gyflwyno gorchudd coed mwy dewisol yn y man tyfu. Roedd hyn ar ffurf stribedi o wrychoedd cysgodi llydan, wedi'u plannu ar hyd llinellau y gwrychoedd presennol a hanesyddol ar y rhannau o'r safle sydd wedi'u gwella fwyaf.

Bwriad hyn yw bod o fudd i gynhyrchiant amaethyddol yr ardaloedd hynny yn y dyfodol, gan sefydlogi’r pridd, gwella draenio, a darparu cysgod a lloches i dda byw a fydd yn defnyddio’r safle yn y dyfodol.

Cyfle partneriaeth

Ar hyn o bryd, rydym yn cynnal ymgynghoriad pellach i ddatblygu partneriaeth ar gyfer rheolaeth hirdymor man tyfu’r safle, a fydd yn ein helpu i archwilio cyfleoedd ar gyfer cynhyrchu bwyd cynaliadwy ochr yn ochr â mwy o orchudd coed a rheolaeth cadwraeth.

Gobeithiwn weithio gyda phartner(iaid) i ddatblygu adnodd addysgol gwerthfawr, gan dreialu ac arddangos sut y gall tyfu bwyd, coed a thyfu coed, a bywyd gwyllt ffynnu gyda’i gilydd mewn model busnes ffermio wrth i’n hinsawdd newid. Bydd plannu a dylunio a rheoli safleoedd yn y dyfodol yn cael eu cyd-lunio ar y cyd â phartneriaid.

Os yw hyn yn swnio'n ddiddorol ac yr hoffech gymryd rhan, cysylltwch â: woodcreation.hub@cyfoethnaturiolcymru.gov.uk

Man cadwraeth

Monitro bywyd gwyllt

Yn yr un modd â'r man coetir, rydym ar hyn o bryd yn cwblhau cynlluniau i sicrhau y gall ymwelwyr gael mynediad diogel i'r man cadwraeth. Mae'n bwysig ein bod yn dylunio hwn mewn ffordd sy'n lleihau unrhyw aflonyddwch i fywyd gwyllt. Fel rhan o’r gwaith dylunio, rydym yn comisiynu arolygon sylfaenol i ddeall sut mae rhywogaethau’n defnyddio’r safle ar hyn o bryd, fel ein bod yn gallu monitro ac ymateb i unrhyw newidiadau dros y blynyddoedd i ddod.

Beth sy’n digwydd nesaf?

Sesiwn blannu i wirfoddolwyr ar ddod

Dros y tymor plannu sydd i ddod (Tachwedd – Ebrill), byddwn yn edrych i greu cyfleoedd pellach i bobl ddod i gymryd rhan a helpu i blannu coed yn ardal coetir coffa’r safle. Byddwn yn rhannu’r manylion hyn maes o law – cadwch lygad ar y dudalen prosiect hon a’n sianeli cyfryngau cymdeithasol am ragor o wybodaeth.

Byddwn hefyd yn diweddaru'r dudalen hon gyda gwybodaeth am sut mae'r gwaith partneriaeth yn datblygu. Os hoffech chi gael gwybod yn uniongyrchol am unrhyw gyfleoedd i gymryd rhan yna cysylltwch â ni ar y cyfeiriad e-bost uchod.

Diweddariad 19/01/2023

Yn ddiweddar, gwnaethom gynnal ymgynghoriad i ofyn i bobl am eu hadborth er mwyn helpu i lywio'r camau nesaf wrth lunio'r dyluniad ar gyfer y coetir coffa yn Brownhill, Sir Gaerfyrddin a sut y gallwn gyflawni'r amcanion arfaethedig ar gyfer y safle.

Diolch i chi am gysylltu i rannu eich adborth gyda ni, boed hynny drwy ein hymgynghoriad ar-lein, y digwyddiad galw heibio yn ystafell ddarllen Llansadwrn, neu drwy gysylltu â ni'n uniongyrchol.

Ar ôl gwrando'n ofalus ar yr ymatebion, rydym nawr yn falch i allu rhannu dyluniad y goedlan gyda chi, sut y byddwn yn cyflawni'r amcanion a chamau nesaf ein cynlluniau. 

Sut fydd y safle yn Brownhill yn edrych?

Yn seiliedig ar yr adborth o'n hymgynghoriad cychwynnol ym mis Mawrth, rydym yn nodi cynnig i rannu'r safle mewn i dri maes penodol, pob un yn blaenoriaethu gwahanol amcanion, a amlinellir isod: 

Man cadwraeth i fywyd gwyllt ffynnu

Gofod coetir ar gyfer coffáu, sy'n gwbl hygyrch

Gofod i dyfu i ddarparu cyfleoedd cynaliadwy ar gyfer bwyd, coed, a natur.

O ganlyniad i'r adborth a gawsom drwy ein hymgynghoriad diweddar, rydym wedi amlinellu ein dyluniadau ar gyfer sut olwg fydd ar y safle a sut y byddwn yn cyflawni'r amcanion ar gyfer pob ardal isod:

Ardal un - Man cadwraeth

Amcanion:

1. Coetir torlannol a gwlyb gydag isafswm ymyrraeth yn bennaf er budd bioamrywiaeth ac i hyrwyddo gorlifdir actif iach.
2. Adnabod ardaloedd lle gall y cyhoedd gael mynediad i'r afon yn ddiogel, gan achosi ychydig iawn o aflonyddwch i fywyd gwyllt ffynnu.
3. Gwella mannau mynediad i'r afon a sicrhau bod pysgotwyr yn gallu parhau i gyrchu'r gofod yn ddiogel.

Sut y byddwn yn cyflawni hyn:

• I ddechrau, ychydig iawn o ymyrraeth yw'r cynllun ar gyfer yr ardal hon. Bydd hawl gan yr ardal barhau i ddatblygu coetir torlannol ac i ganiatáu prosesau naturiol.
• Bydd ffens newydd yn cael ei chodi ar hyd y ffin ddwyreiniol er mwyn gwahaniaethu'n glir rhwng hyn a gofod y coetir.
• Bydd y bont droed yn cael ei hadfer ar bwynt A (a ddangosir ar y map isod) er mwyn caniatáu i bysgotwyr a'r cyhoedd gael mynediad diogel i lan yr afon.
• Bydd llwybr cerdded anffurfiol yn cael ei sefydlu er mwyn caniatáu i'r cyhoedd fwynhau'r mannau crwydro a bywyd gwyllt yn dawel bach. Bydd arwyddion yn hysbysu pobl ynghylch a sut i ymddwyn er mwyn bod yn ddiogel ac i ofalu am yr ardal.

Mae'r mapiau canlynol yn nodi'r cyfleoedd fel y'u disgrifiwyd uchod.

 Ardal dau – Gofod coetir

Amcanion

1. Creu coetir llydanddail brodorol sy'n gwneud y gorau o amrywiaeth cynefinoedd.
2. Gofod dirmygus a chofiannol sy'n hygyrch i bawb.
3. Creu adnodd gwyrdd at ddefnydd y gymuned.

Sut y byddwn yn cyflawni hyn:

• Mae gwaith plannu'r coetir wedi cael ei gynllunio i wella nodweddion presennol y safle, gan gynnwys y pwll a'r cyrsiau dŵr.
• Bydd gofod agored sylweddol yn cael ei gadw i ddarparu cynefin agored ac ymyl a chynnal teimlad agored i'r dirwedd.
• Bydd y plannu yn cynnwys ystod eang o rywogaethau a llwyni llydanddail, gan gynnwys derw. Oestrwydd, pisgwydd dail bach, llwyfen lydanddail, cyll, y ddraenen wen, gwifwrnwydd y gors, coed afalau surion, cerddinen wyllt, coed cnau Ffrengig a phoplys du.
• Bydd y fynedfa gae bresennol (a ddangosir ar bwynt A ar y map isod) yn cael ei huwchraddio er mwyn caniatáu mynediad diogel i'r safle ar gyfer ymwelwyr a gweithrediadau ar y safle. Bydd maes parcio hefyd yn cael ei greu, rydym ar hyn o bryd yn gweithio gydag ymgynghorwyr ar ddyluniad manwl o'r maes parcio a phroses gynllunio cysylltiedig.
• Bydd coridor agoriadol yn cael ei gynnal ar bwynt B (fel y nodir ar y map isod) ar hyd llwybr y ffordd Rufeinig, i greu nodwedd linellol. Bydd dehongliad yn cael ei osod er mwyn rhoi cyd-destun i hanes y safle.
• Bydd pont yn croesi'r Marlais ar bwynt C (fel y'i nodir ar y map isod) ar gyfer mynediad cyhoeddus a gweithredol, gyda phont droed lai hefyd ar bwynt D i ganiatáu gosod taith gerdded gylchol o amgylch y llwybr.
• Bydd meinciau'n cael eu gosod yn E ac F a ger y fynedfa, bydd coed ffrwythau a chnau yn cael eu plannu i greu nodwedd flodeuog yn y Gwanwyn gan ddarparu ffrwythau i ymwelwyr a'r gymuned eu casglu.

Mae'r mapiau canlynol yn nodi'r cyfleoedd fel y'u disgrifiwyd uchod.

Ardal tri - Gofod Tyfu

Mewn ymateb i'r adborth cychwynnol yn y rownd hon o ymgynghori, fe wnaethom ganolbwyntio'r drafodaeth o amgylch y 'gofod cynyddol' i fynd i'r afael â'r pryder allweddol a godwyd ynghylch a chael gwared a thir amaethyddol a'i gyfnewid am goetir.

Cyflwynwyd nifer o 'opsiynau' ar gyfer cynyddu gorchudd coed ochr yn ochr â chynhyrchiad amaethyddol parhaus a gofynnwyd i'r ymgynghorai drafod gwahanol rinweddau'r rhain yr hoffent eu gweld yn cael eu dangos yma fwyaf. Cafodd yr awgrym o barhau gyda'r cynhyrchu amaethyddol ochr yn ochr â mwy o orchudd coed dderbyniad positif.

Amcanion

1. Gweithio mewn partneriaeth i ddarparu cyfleoedd cynaliadwy i dyfu bwyd, coed, byd natur.
2. Cynyddu gorchudd coed er mwyn dangos sut y gellir sicrhau mentrau plannu'r llywodraeth helpu i fynd i'r afael â'r hinsawdd ac argyfyngau natur ochr yn ochr â defnyddiau tir eraill.
3. Gwella ansawdd dŵr, iechyd pridd a'r amrywiaeth cynefinoedd a rhywogaethau

How we will achieve this:

Sut y byddwn yn cyflawni hyn:

• Y cynllun ar gyfer yr ardal hon yw sefydlu gwrychoedd eang (10m o led) ynghyd â phlannu mwy sylweddol yn ymyl y cae wrth ymyl y coetir presennol. Bydd y rhesi gwrychoedd presennol yn cael eu lledu a bydd gwrychoedd newydd yn cael eu sefydlu ar hyd ffiniau caeau hanesyddol sydd wedi'u colli.  Byddwn ni hefyd yn sefydlu grwpiau o goed mewn caeau ac yn ffensio grwpiau presennol o goed i ganiatáu adfywio naturiol, a fydd yn cynhyrchu olyniaeth ar gyfer y nodweddion parcdir sylweddol hyn.
• Bydd y plannu yn golygu y bydd gorchudd coetir y gofod tyfu oddeutu 20%
• I ddechrau, bydd yr ardaloedd agored yn cael eu rheoli gyda set o bresgripsiynau er mwyn cyflawni'r amcanion. Unwaith y bydd y sefydliad cychwynnol wedi'i gwblhau, byddwn ni'n ceisio sefydlu partneriaeth ar gyfer rheoli'r tiroedd yn y tymor hwy. Bydd hyn yn cynnwys cyd-ddylunio'r ardal ymhellach, gyda'r potensial i blannu ymhellach neu ddefnyddiau eraill ar gyfer y glaswelltir gwell a godwyd yn ystod yr ymgynghoriad.

Mae'r mapiau canlynol yn nodi'r cyfleoedd fel y'u disgrifiwyd uchod.

Crynodeb o'r adborth

Cawsom 18 ymateb i'r arolwg oedd yn gyfle i fewnbynnu sylwadau agored am y cynlluniau. Roedd y rhain ar-lein (drwy ofod y dinesydd), drwy e-bost a llythyr, ac wyneb yn wyneb yn ystod sesiwn 'galw i mewn' a gynhaliwyd ar y 14eg o Orffennaf yn Ystafell Ddarllen Llansadwrn.

Yn debyg i'n hymgynghoriad cychwynnol, pleidleisiwyd amrywiaeth cynefinoedd fel y budd pwysicaf y gellid ei gyflawni gan y gwahanol opsiynau ar gyfer gorchudd coed. Dilynwyd hyn gan liniaru newid hinsawdd, cynnyrch pren/coed diddorol a gyda da byw wedi derbyn y lleiaf o bleidleisiau. 

Porfa pren a 'gwrychoedd mega' oedd yr opsiynau mwyaf poblogaidd gyda 'thyfu cymunedol/rhandiroedd' yn derbyn y nifer lleiaf o bleidleisiau.

Ein bwriad yw creu cyfleoedd i wirfoddolwyr i'n helpu i baratoi a phlannu coed ar y safle. Byddwn yn eich diweddaru am ddyddiadau ac amseru'r rhain maes o law.

Neu gallwch ofyn am gael eich ychwanegu at ein rhestr bostio drwy e-bostio: woodlandcreation.hub@cyfoethnaturiolcymru.gov.uk