Sut mae ein timau yn rheoli perygl llifogydd a lefelau dŵr ar Wastadeddau Gwent

Trosolwg

Cliciwch yma i weld y dudalen Saesneg

Mae Gwastadeddau Gwent yn dirwedd hanesyddol o bwysigrwydd rhyngwladol lle ceir rhwydwaith cymhleth o gaeau ffrwythlon a chyrsiau dŵr hanesyddol sy’n cwmpasu 180km.

Yn rhedeg ar hyd aber afon Hafren, mae’r dirwedd hanesyddol hon yn cwmpasu nifer o gynefinoedd unigryw sy’n cyfrannu at y diddordeb bywyd gwyllt arbennig yma ac sy’n gofyn am waith rheoli gofalus.

Ein rôl reoli

Mae ein timau yn chwarae rhan allweddol yn y gwaith o reoli perygl llifogydd a lefelau’r dŵr ar draws Gwastadeddau Gwent.

Mae ein tîm Ardal Draenio Mewnol yn helpu i gynnal a chadw tua 105km o’r cyrsiau dŵr a’r sianeli draenio; tra bod timau Integredig y Gweithlu a Pheirianneg yn cynnal tua 40km o amddiffynfeydd môr wedi’u codi a strwythurau cysylltiedig rhwng Cas-gwent a Chaerdydd.

Nhw hefyd sy’n cynnal yr oddeutu 64km o brif afonydd ynghyd â’r gronfa storio dŵr llifogydd yn Peterstone.

Gan ddefnyddio pwerau caniataol, gall y timau wneud gwaith cynnal a chadw, gwella neu adeiladu ar y cyrsiau dŵr i helpu i reoli perygl llifogydd i bobl ac eiddo a diogelu’r amgylchedd.

Er mwyn sicrhau eu bod yn gwneud y gwaith mor effeithiol â phosibl, mae gan y timau raglen cynnal a chadw flynyddol, i wneud gwaith hanfodol sy’n cynnwys:  

• Torri gwair
• Archwilio gollyngfeydd i’r môr
• Rheoli chwyn
• Mân waith adeiladu

Mae’r holl weithgareddau hyn yn cael eu rheoli’n ofalus ac rydym yn ymgynghori â’n harbenigwyr bioamrywiaeth mewnol i benderfynu ar yr amser gorau i wneud gwaith cynnal a chadw ac i gael y caniatâd cyfreithiol angenrheidiol i wneud gwaith o’r fath.

Rydym yn cynllunio ein gwaith i ystyried y cyngor hwn, ar yr un pryd â sicrhau ein bod yn bodloni unrhyw ofynion cyfreithiol. Mae hyn yn helpu i sicrhau ein bod yn cydbwyso gofynion cynnal a chadw ag anghenion cynefinoedd a rhywogaethau Gwastadeddau Gwent.

Torri gwair

Drwy gydol y ‘tymor tyfu’ rhwng mis Mawrth a Hydref mae ein timau mewnol ynghyd â chontractwyr yn torri’r gwair ar y safleoedd hyn i helpu i gadw’r amddiffynfeydd rhag llifogydd rydym yn eu cynnal yn gweithio’n dda i amddiffyn cymunedau lleol rhag perygl llifogydd.

Mae’r cloddiau hyn yn helpu i ddarparu amddiffyniad hanfodol rhag perygl llifogydd, ac mae gwaith cynnal a chadw rheolaidd yn ein helpu i sicrhau bod argloddiau’n wydn pan fydd eu hangen.

Mae hefyd yn ein galluogi i fonitro am unrhyw arwyddion o ddifrod gan dda byw; gweithgareddau anghyfreithlon, megis cerbydau oddi ar y ffordd; neu anifeiliaid sy’n tyllu.

Cyn dechrau unrhyw waith torri, bydd ein gweithredwyr peiriannau yn cerdded dros y safle, gan chwilio’n ofalus am adar sy’n nythu a mathau eraill o fywyd gwyllt.

Mae angen torri Cronfa Ddŵr Peterstone yn fwy rheolaidd oherwydd y Ddeddf Cronfeydd Dŵr fel y gall peirianwyr wirio cyfanrwydd y cloddiau. Cynhelir y gwiriadau ecolegol angenrheidiol cyn pob toriad.

Mewn nifer fach o leoliadau rydym yn treialu dulliau ‘torri a chasglu’, ble rydym yn cael gwared ar doriadau gwair o’r morglawdd er mwyn lleihau lefelau’r maethynnau ac annog mwy o amrywiaeth o flodau a gweiriau. Torrir y gwair mor gynnar ac mor hwyr yn y tymor tyfu â phosibl er mwyn cadw digon o neithdar i’r peillwyr, gan gynnwys y gardwenynen feinlais – gwenynen brin y mae Gwastadeddau Gwent yn gadarnle iddi.

Archwilio gollyngfeydd i’r môr

Mae dros 20 o ollyngfeydd i’r môr ar Wastadeddau Gwent, sy’n cael eu harchwilio a’u cynnal a’u cadw i helpu i’w cadw mewn cyflwr da.

Cânt eu harchwilio’n rheolaidd am rwystrau a malurion i helpu i atal perygl llifogydd.

Rheoli chwyn

Fel rhan o’n gwaith rheoli a chynnal a chadw, mae gennym hefyd raglen flynyddol o chwistrellu chwynladdwyr ac o chwynnu.

Mae hyn yn helpu i fynd i’r afael ag unrhyw Rywogaethau Estron Goresgynnol (INNS) a welir ar y ffosydd draenio a’r argloddiau – fel Jac y Neidiwr, Clymog Japan ac Efwr Enfawr.

Caiff yr ardaloedd sydd wedi’u heffeithio eu chwistrellu’n uniongyrchol gan ddefnyddio chwynladdwr cymeradwy sy’n addas i’w ddefnyddio ger y cwrs dŵr.

Mae’r holl chwistrellu yn cael ei wneud gan weithredwyr cymwys mewn tywydd addas. 

Ymgymerir â gwaith chwynnu bob blwyddyn gan ddefnyddio peiriannau trwm i gael gwared ar chwyn wedi cronni o’r cyrsiau dŵr. Mae hyn yn caniatáu i ddŵr gael ei gludo’n effeithiol ac yn lleihau perygl llifogydd.

Mân waith adeiladu

O bryd i’w gilydd fe welwch ein staff yn ymgymryd â gweithgareddau adeiladu ar raddfa fach, er enghraifft gosod ffensys neu atgyweirio ein strwythurau a’n hasedau. Bydd y gwaith hwn yn cael ei asesu a’i gynllunio i leihau unrhyw aflonyddu ar yr amgylchedd lleol a bydd yn defnyddio cynhyrchion cynaliadwy lle bo angen.

Dolenni defnyddiol

Lefelau Byw