Ymgynghoriad ar reolau safonol: adolygiad o reolau safonol ar gyfer gweithgareddau triniaeth anaerobig (SR2012_Rhif 10, SR2018_Rhif 11 ac SR2023_Rhif 1)

Adolygwyd y dystiolaeth a ddarparwyd gan Asiantaeth yr Amgylchedd sy’n nodi bod achosion digwyddiadau a pherfformiad gwael yng Nghymru a Lloegr yn bennaf o ganlyniad i’r canlynol:

• Dylunio annigonol a safonau adeiladu gwael
• Diffyg rheoli’r broses weithredol
• Methu â chael neu ddilyn system reoli mewn ffordd effeithiol
• Systemau cynnal a chadw diffygiol
• Gwiriadau cyn-derbyn a derbyn annigonol, gan gynnwys lefelau annerbyniol o halogiad porthiant anifeiliaid

Mae’r casgliad hwn yn seiliedig ar y canlynol:

• Adolygu’r ymatebion i ymgynghoriad galwad am dystiolaeth gan Asiantaeth yr Amgylchedd yn 2018
• Adolygu data cydymffurfio ar safleoedd peirianwaith treulio anaerobig a safleoedd compostio

Mae adfer gwastraff organig er budd pridd yn disodli’r ddibyniaeth ar wrteithiau cemegol ac yn lleihau’r ddibyniaeth ar fawn.

Ein hamcanion ni yw:

• Cynyddu’r defnydd o wastraff bwyd fel adnodd
• Disodli gwrtaith cemegol trwy adfer gwastraff

Fel y nodir yn strategaeth y Llywodraeth ar gyfer economi gylchol:

• “Mwy Nag Ailgylchu”

Byddwn hefyd yn ymdrechu i gyflawni amcanion y llywodraeth ar gyfer nwyon tŷ gwydr (yn benodol y rhai sy’n gysylltiedig â’r sector gwastraff a lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr) fel y nodir yn:

• Cynllun Aer Glân i Gymru: Awyr Iach, Cymru Iach
• Cynllun Strategol Sero Net Llywodraeth Cymru

Gall y sector hwn gael effaith gadarnhaol ar newid yn yr hinsawdd drwy wneud y canlynol:

• Lleihau’r dirywiad yn ansawdd pridd
• Dal a storio carbon
• Cynhyrchu ynni o beirianwaith treulio anaerobig

Fodd bynnag, rhaid i Cyfoeth Naturiol Cymru sicrhau:

• Bod allyriadau fel arogl, bioaerosolau, nwyon tŷ gwydr ac amonia yn cael eu rheoli
• Nad oes unrhyw risg i ddŵr, aer, pridd, planhigion nac anifeiliaid

Mae gan y setiau o reolau safonol isod ddeiliaid, ond nid ydynt ar gael ar gyfer ceisiadau newydd.  Rydym yn galw’r rhain yn rhai sydd ‘wedi’u tynnu’n ôl ac wedi’u harchifo’.

1. SR2012 Rhif 10 – cyfleuster treulio anaerobig ar y fferm sy’n defnyddio gwastraff fferm yn unig, gan gynnwys defnyddio’r bionwy sy’n deillio o hynny (heb fod ar gael i ymgeiswyr newydd)
2. SR2018 Rhif 11 – cyfleuster treulio anaerobig ar y fferm gan gynnwys defnyddio’r bionwy canlyniadol (ddim ar gael i ymgeiswyr newydd)

Mae’r trwyddedau hyn yn union yr un fath, ac ar hyn o bryd mae ganddyn nhw gyfanswm o wyth deiliad (chwech SR2012 Rhif 10, a dau SR2018 Rhif 11). Byddant yn parhau i fod ‘wedi’u tynnu’n ôl ac wedi’u harchifo’ ac ni fyddant ar gael i ymgeiswyr newydd.

3. SR2023 Rhif 01 – cyfleuster treulio anaerobig ar y fferm sy’n defnyddio gwastraff fferm yn unig, gan gynnwys defnyddio’r bionwy sy’n deillio o hynny (>100/tunnell y dydd)

Ar hyn o bryd mae gan y drwydded hon dri deiliad, ac mae un ohonynt yn anweithredol. Mae’r drwydded hon ar gael i ymgeiswyr newydd ar hyn o bryd; fodd bynnag, rydym yn cynnig tynnu’r drwydded hon yn ôl a’i harchifo fel nad ydyw ar gael i ymgeiswyr newydd mwyach.

Credwn y bydd tynnu’n ôl ac archifo’r set olaf o’r rheolau safonol sydd ar ôl yn cyfrannu at gyflawni amcanion yr ymgynghoriad hwn. 

Oherwydd y defnydd isel o’r set reolau hon, fel y dangosir gan y nifer fach iawn o ddeiliaid trwyddedau gweithredol, nid ydym yn rhagweld llawer o effaith ar fusnes.

Bydd angen i ymgeiswyr newydd sy’n ceisio am drwydded i ymgymryd â gweithgaredd newydd ar safle newydd gael trwyddedau pwrpasol a fydd yn sicrhau bod trwyddedau yn y dyfodol wedi’u teilwra i’r anghenion gweithredol penodol, ffrydiau gwastraff, a lleoliad safle gweithrediadau penodol a fydd yn sicrhau bod risgiau’n cael eu rheoli a’u lliniaru’n ddigonol.

Rydym wedi cynnig gwelliannau i’r tabl gweithgareddau a ganiateir ar gyfer peirianwaith treulio anaerobig i gynnwys:

• Uwchraddio bionwy a chwistrellu biomethan i’r grid.
• Caniatáu i ffibr gweddillion treuliad anaerobig wedi’i basteureiddio a’i wahanu gael ei gompostio yn yr awyr agored gyda lleihad yn yr allyriadau, neu o dan awyru statig.
• Darpariaeth ar gyfer storio deunyddiau crai yn ddiogel.
• Darpariaeth ar gyfer storio gwastraff peryglus yn ddiogel, fel olew injan wedi’i ddefnyddio a charbon wedi’i ddefnyddio.

Yn yr ymgynghoriad hwn, rydym yn cynnig diweddaru meini prawf lleoliad safle ar gyfer trwyddedau rheolau safonol i gynnwys parthau cadwraeth morol. Mae’r newid hwn yn angenrheidiol gan nad oedd dynodiadau morol ar waith pan ddatblygwyd rhai o’r rheolau safonol hyn yn wreiddiol.

Rydym hefyd yn cynnig cynnwys pellter gofynnol o dderbynyddion sensitif, safleoedd dynodedig, cyrsiau dŵr a safleoedd neu gynefinoedd o bwys mawr lle ystyrir bod y gweithgareddau a ganiateir yn risg. 

Yn ogystal, rydym yn awgrymu ymgorffori ardaloedd rheoli ansawdd aer yn y meini prawf ar gyfer lleoliad y safle. Rydym yn cydnabod y gall sefydlogi ac aeddfedu ffibr gweddillion treuliad anaerobig compostio gael effaith negyddol ar ansawdd aer. Am y rheswm hwn, rydym yn cynnig na fydd rheolau safonol ar gael ar gyfer gweithrediadau o fewn ardaloedd rheoli ansawdd aer.

Rydym yn cydnabod bod adfer gwastraff organig er budd pridd yn disodli’r ddibyniaeth ar wrteithiau cemegol ac yn lleihau’r ddibyniaeth ar fawn. Dymunwn i’r diwydiant biowastraff arwain yr economi gylchol. Fodd bynnag, er mwyn ateb y galw a sicrhau pris marchnad uwch, rhaid i’r deunydd allbwn fod o ansawdd cyson i fodloni gofynion cwsmeriaid.

Felly, er nad ydym yn cynnig dileu unrhyw godau gwastraff y gellir eu derbyn, rydym yn cynnig eithrio’r canlynol:

• Gwastraff peryglus
• Gwastraff sy’n cynnwys deunyddiau cadw pren neu fioladdwyr eraill a phren ôl-ddefnyddwyr
• Gwastraff sy’n cynnwys llygryddion organig parhaus
• Gwastraff sy’n cynnwys clymog Japan neu rywogaethau planhigion goresgynnol eraill
• Tail, slyri, gwellt a gwellt gwely wedi’u difetha o ffermydd lle mae gan anifeiliaid glefydau hysbysadwy
• Gwastraff wedi’i heintio â phlâu

Rydym yn cynnig y mathau gwastraff canlynol yn ychwanegol:

• 02 01 99 – Gwastraff nad ydyw wedi’i nodi fel arall – compost madarch wedi’i ddefnyddio o dyfu madarch masnachol yn unig

Dim ond i SR2012 Rhif 10 ac SR2018 Rhif 11 y mae’r newidiadau hyn yn berthnasol gan eu bod eisoes yn ofynnol gan SR2023 Rhif 1.

Rydym yn cynnig gwneud newidiadau i drwyddedau, megis cynnwys technegau gweithredu sy’n ei gwneud yn ofynnol i wneud y canlynol:

• Storio gwastraff am yr amser lleiaf sy’n ymarferol cyn ei drin.
• Storio gwastraff sydd o dan gwarantin ac sydd wedi’i wrthod mewn cynwysyddion caeedig neu eu gorchuddio, a’u symud i gyfleuster rheoleiddiedig o fewn pum diwrnod.
• Cael gwared ar fân ddarnau na ellir eu compostio a’u treulio o’r gwastraff cyn ei brosesu i’r lefel isaf posibl.
• Rhaid i’r gweithredwr gael cynllun draenio i’r safle.
• Dim ond dŵr glân ddylai gael ei ollwng i ddŵr daear neu gyrsiau dŵr wyneb.
• Rhaid dylunio ac adeiladu systemau echdynnu a lleihau aer yn benodol ar gyfer y cyfleuster.
• Bydd ardaloedd trosglwyddo yn cael eu monitro, a thanceri yn cael eu goruchwylio.
• Rhaid dylunio’r systemau gwasgedd yn addas, a’u monitro a’u harchwilio.
• Dim ond mewn system gaeedig sydd wedi’i chynllunio’n addas gyda system ostyngiadau y gellir sychu ffibr gweddillion treuliad anaerobig wedi’i wahanu.
• Dylid compostio ffibr gweddillion treuliad anaerobig i hyrwyddo amodau aerobig.
• Canfod gollyngiadau methan.

Rydym yn disgwyl i fanylion ynglŷn â sut mae’r gweithredwr yn bwriadu cydymffurfio â’r rheolau hyn gael eu manylu yn systemau rheoli amgylcheddol y safle.

Nid ydym yn rhagweld unrhyw gostau ychwanegol, gan y dylai cyfleusterau eisoes fod yn defnyddio’r technegau hyn yn eu systemau rheoli er mwyn cydymffurfio ag amodau presennol a deddfwriaeth sy’n berthnasol yn uniongyrchol.

Dim ond i SR2012 Rhif 10 ac SR2018 Rhif 11 y mae’r newidiadau hyn yn berthnasol gan eu bod eisoes yn ofynnol gan SR2023 Rhif 1.

Rydym yn cynnig newidiadau i ddylunio, adeiladu a chynnal a chadw seilwaith hanfodol, systemau cynnwys eilaidd a draenio i fodloni safonau cydnabyddedig sy’n gwarchod asedau ac yn lleihau’r risg o fethiannau.

Yn benodol, rydym yn ei gwneud yn ofynnol i chi lynu wrth safonau Cymdeithas Ymchwilio a Gwybodaeth y Diwydiant Adeiladu (CIRIA) (Adroddiad 736 neu safon gyfatebol), bod synwyryddion lefel wedi’u gosod ym mhob tanc, a bod systemau gwasgedd wedi’u cynllunio i ddarparu ar gyfer yr amrywiad arferol mewn digwyddiadau llif nwy, cynhyrchiant a gwasgedd.

Byddai peiriannydd sifil cymwys yn asesu’r safle i ddilysu (cymeradwyo) bod yr holl ardaloedd derbyn, storio a thrin gwastraff wedi’u hadeiladu a’u cynnal yn unol â safonau CIRIA neu safonau cyfatebol. Rydym yn cynnig bod y gweithredwr yn gwneud hyn o fewn chwe mis o ddyddiad cyhoeddi’r set rheolau diwygiedig.

Os bydd yr asesiad yn canfod nad yw’r safle’n bodloni safonau CIRIA neu safonau cyfatebol, bydd cyfle gan weithredwr y safle i addasu ei safle a chyflwyno cynllun gwella i liniaru’r risg. Dylid cwblhau’r holl waith gofynnol o fewn 18 mis o ddyddiad cyhoeddi’r set o reolau diwygiedig.

Bydd gofyn i’r gweithredwr hefyd wneud y canlynol:

• Adrodd ar gyflwr seilwaith hanfodol.
• Cynnwys gweithdrefnau arolygu a chynnal a chadw (yn unol ag argymhellion y gweithgynhyrchwyr / dyluniad) yn ei system reoli ysgrifenedig gofnodedig.
• Darparu cynllun draenio cywir sy’n dangos sut y bydd yn atal y risg o ddeunydd llygredig yn gadael y safle.

Bydd y cynnig hwn yn alinio’r sector trin biowastraff â sectorau gwastraff a diwydiant eraill, fel tirlenwi ac amaethyddiaeth, sydd eisoes yn gofyn am ddilysu safle gan beiriannydd siartredig cymwys.

Pan fydd cyfleusterau’n gweithredu y tu hwnt i’w dyluniad neu gapasiti’r safle, gall sawl problem godi, yn cynnwys problemau gydag arogl, bioaerosolau ac ansawdd yr allbwn. Er mwyn mynd i’r afael â hyn, rydym yn cynnig y dylai’r drwydded nodi’r canlynol:

• Yr angen i weithredu o fewn dyluniad neu gapasiti safle’r cyfleuster.
• Na fydd y gweithredwr yn derbyn gwastraff oni bai bod capasiti i’w drin.
• Bod yr holl wastraff sy’n dod i mewn yn cael ei reoli i atal dadelfennu heb ei reoli, gan gynnwys monitro a rheoli’n weithredol y deunydd crai.

Rydym yn cynnig bod gweithredwyr yn asesu ac yn manylu ar eu dyluniad neu gapasiti’r safle o fewn eu system reoli amgylcheddol a chynnwys sut maen nhw’n cyflawni gweithrediad o fewn y terfynau hyn. Bydd angen i weithredwyr safleoedd sicrhau bod y ffordd y maent yn bwriadu cydymffurfio â’r rheolau hyn wedi’u manylu yn systemau rheoli amgylcheddol y safleoedd.

Rhaid i weithredwyr hefyd ddarparu ar gyfer storio deunydd gorffenedig pan nad yw’r banc tir ar gael, gan sicrhau digon o gapasiti storio ar gyfer gwirodydd, trwytholch, a/neu weddillion treuliad anaerobig.

Mae'n rhaid i weithredwyr cynllunio ar gyfer storio deunydd pan nad yw'r bank tir ar gael. Dylid sicrhau bod digon o capasiti i storio’r deunydd trwy cadw o leiaf 750mm o bwrdd rhydd ar gyfer hylifau, dwr gwastraff, a/neu ddiddymu.

Nid ydym yn rhagweld unrhyw gostau ychwanegol, gan y dylai cyfleusterau eisoes fod yn gweithredu o fewn eu dyluniad neu gapasiti’r safle.

Dim ond i SR2012 Rhif 10 a SR2018 Rhif 11 y mae’r newidiadau hyn yn berthnasol gan eu bod eisoes yn ofynnol gan SR2023 Rhif 1.

Mae gorchudd ar gyfer storfeydd a lagwnau slyri a gweddillion treuliad anaerobig ar y fferm yn lleihau’r dŵr sy’n mynd i mewn ac felly’n lleihau cyfaint y slyri neu’r gweddillion treuliad y mae angen i weithredwr ei storio a’i wasgaru ar dir. Mae hefyd yn gwella ansawdd aer trwy leihau allyriadau amonia.

Rydym yn cynnig y dylid gorchuddio unrhyw lagwnau storio gweddillion treuliad anaerobig newydd a gynlluniwyd ac a adeiladwyd ar ôl dyddiad cyhoeddi’r set o reolau diwygiedig. Ni fydd y gofyniad hwn yn berthnasol i lagwnau sy’n bodoli eisoes.  

Dim ond i SR2012 Rhif 10 ac SR2018 Rhif 11 y mae’r newidiadau hyn yn berthnasol gan eu bod eisoes yn ofynnol gan SR2023 Rhif 1.

Mae system reoli’r cyfleuster yn nodi gweithdrefnau, gan gynnwys hyfforddiant staff. Dylai hefyd gynnwys cynllun comisiynu. Mae hyn yn nodi sut y bydd y gweithredwr yn mynd i’r afael â digwyddiadau yn ystod cyfnod comisiynu.

Mae diffyg system reoli, neu system reoli sydd wedi’i mabwysiadu’n wael, yn achosi methiannau a diffyg cydymffurfio. Felly, rydym yn cynnig bod gofyn i safleoedd gyflwyno cynllun ailgomisiynu cyn ailgychwyn yn dilyn unrhyw gyfnod o gau i lawr neu adnewyddu. Er enghraifft, yn dilyn gwaith i sicrhau bod y safle yn bodloni safonau CIRIA.

Rydym yn cynnig bod pob cyfleuster yn cynnal asesiad comisiynu cyfleusterau ac astudiaeth gweithredu peryglon neu asesiad risg tebyg i lywio’r gofyniad am waith hanfodol a chynnal a chadw. Bydd angen i weithredwyr fanylu ar y rhaglen waith yn eu gweithdrefnau rheoli.

Ni ddylai fod unrhyw gost ychwanegol gan y dylai gweithredwyr fod yn gwneud hyn eisoes.

Mae system reoli’r cyfleuster yn nodi gweithdrefnau ar gyfer atal ac adnabod allyriadau sy’n ffoi. Fodd bynnag, gall diffyg system reoli, neu system reoli sydd wedi’i mabwysiadu’n wael, achosi rhyddhau nwyon heb eu rheoli a all arwain at arogleuon a diffyg cydymffurfio. Mae gollyngiadau methan hefyd yn cyfrannu at newid yn yr hinsawdd.

Felly, rydym yn cynnig bod gweithredwyr yn gweithredu rhaglen canfod gollyngiadau a gwaith atgyweirio i ganfod a lliniaru rhyddhau cyfansoddion organig anweddol, gan gynnwys methan. Rhaid i’r gweithredwr gynnal o leiaf un archwiliad yn flynyddol a darparu adroddiad cryno yn flynyddol.

Mae'r rhywogaethau nad ydynt yn frodorol (INNS) yn fygythiad i fioamrywiaeth yng Nghymru ac felly mae rheolau i atal a lleihau effaith eu cyflwyno a'u lledaeniad.

Felly, yn ogystal â chlymog Japan, rydym ni'n cynnig gwella mesurau bioddiogelwch drwy hefyd eithrio rhywogaethau planhigion a llyngyrenau eraill a restrwyd yn y Gorchymyn Rhywogaethau Estron Goresgynnol (Gorfodi a Thrwyddedu) 2019 (deddfwriaeth Rhywogaethau Estron Goresgynnol yr UE gynt).

Er mwyn cyd-fynd â rheoliadau iechyd anifeiliaid a sicrhau safonau uchel o ran iechyd anifeiliaid a’r cyhoedd, rydym yn cynnig gwahardd tail, slyri, gwellt a gwellt gwely wedi’u difetha o ffermydd lle mae gan anifeiliaid glefydau hysbysadwy, fel y nodir yn Rheoliadau Sgil-gynhyrchion Anifeiliaid (Gorfodi) (Cymru) 2014.

Gall plâu sy’n deillio o weithgareddau treulio anaerobig achosi perygl iechyd neu niwsans y tu allan i ffiniau’r safle. Felly, rydym yn cynnig na chaiff y gweithredwr ei ddal yn gyfrifol am dorri’r amod hwn os yw’r mesurau priodol, gan gynnwys, ond heb fod yn gyfyngedig i’r rheini a nodir yn y cynllun rheoli plâu a gymeradwywyd, wedi’u cymryd i atal neu, lle nad yw hynny’n ymarferol, i leihau presenoldeb plâu ar y safle.

Gall tanau ddigwydd o ganlyniad i dreuliad anaerobig sydd wedi’i reoli’n wael a storio cysylltiedig. Er mwyn lleihau’r risg o dân, rydym yn cynnig bod y gweithredwr yn gweithredu cynllun atal tân sy’n atal tanau ac yn lleihau risgiau. Bydd gofyn i’r gweithredwr hefyd gynnal asesiad Rheoliadau Sylweddau Peryglus ac Atmosfferau Ffrwydrol a chynnal cynllun rheoli damweiniau, ynghyd â monitro canfod gollyngiadau methan a gweithdrefn trwydded i weithio ar blanhigion treulio anaerobig.

Nid ydym yn credu y bydd y gofynion ychwanegol yn effeithio ar weithredwyr. Bydd y rhan fwyaf o safleoedd eisoes wedi rhoi’r mesurau hyn ar waith.

Dim ond i SR2012 Rhif 10 ac SR2018 Rhif 11 y mae’r newidiadau hyn yn berthnasol gan eu bod eisoes yn ofynnol gan SR2023 Rhif 1.

Rydym yn bwriadu dileu'r gofynion i weithredwyr gwneud adroddiad am bob deunydd sy'n gadael y safle, gan gynnwys deunydd digestate ardystiedig o trin tail a slyri yn unig.

Y rheswm am y newid hwn yw, ar hyn o bryd, does gennyn ni ddim broses adrodd ganolog  i gasglu'r wybodaeth hon. Mae angen i gweithredwyr cadw gofnod a cyflwyno y wybodaeth hyn ar gyfer archwiliad a thrafodaeth pan ofynnir.

Yn y dyfodol gallwn ni adolygu y penderfyniad yma.

Nid ydym yn cynnig unrhyw newidiadau i’r asesiad risg generig.