Sut rydym yn rheoleiddio Safle Tirlenwi Hafod, Wrecsam

Trosolwg

Adrodd problem o Safle Tirlenwi Hafod, Wrecsam

Er mwyn adrodd problemau o Safle Tirlenwi Hafod, Wrecsam, cysylltwch â ni drwy ffonio 0300 065 3000 neu adroddwch ar-lein yma.

Rydym ni’n cymryd hyn o ddifrif

Byddwch yn dawel eich meddwl ein bod yn cymryd pob adroddiad o ddifrif ac yn canolbwyntio ein holl ymdrechion ar fynd i'r afael â'r materion a godwyd.

Beth rydym yn ei wneud i reoleiddio'r safle

Rydym yn deall pryder y gymuned leol ynghylch y materion arogl yn Johnstown.

Mae ein swyddogion yn cynnal ymweliadau rheolaidd â’r safle, gan gyflawni asesiadau arogl oddi ar y safle i sicrhau bod gweithrediadau'r safle tirlenwi yn unol â'u Trwydded Amgylcheddol. Mae hyn yn cynnwys amodau caeth sy’n ymwneud ag allyriadau arogl. Mae gweithredwr y safle yn gweithio i wella’r defnydd o nwy tirlenwi, a ddylai helpu i leihau allyriadau arogl. Yn ogystal, rydym yn adolygu gweithdrefnau rheoli diweddaraf y safle a’r cynllun gweithredu newydd a gyflwynwyd.

O dan amodau'r Drwydded Amgylcheddol, os yw’r gweithredwr yn cymryd mesurau priodol i reoli arogl, nid oes toriad ar y drwydded yn digwydd, hyd yn oed os oes rhywfaint o arogl yn parhau. Mae gweithredwr y safle wedi nodi mesurau priodol yn eu cynllun rheoli arogl i allyriadau; fodd bynnag, rydym yn deall bod effaith yn parhau i fod ar y gymuned. Rydym yn adolygu eu cynllun yn fanwl i benderfynu a oes angen unrhyw fesurau ychwanegol i liniaru arogleuon ymhellach.

Yn ogystal, byddwn hefyd yn gweithio’n agos gyda’n cydweithwyr o Gyngor Wrecsam, sy’n arwain ar fonitro ansawdd aer ac yn sicrhau bod ansawdd aer yn cwrdd â’r safonau a osodwyd gan Lywodraeth Cymru. Rydym yn ymrwymo i ddarparu cefnogaeth a gwybodaeth i’w helpu gyda’r monitro y maent yn penderfynu ei gynnal.

Ar ddiwedd 2024, cwblhawyd archwiliad deuddydd o hyd gennym ar y safle ar gyfer nwy tirlenwi. Nodwyd sawl maes i'w gwella o ran allyriadau. Rydym wedi rhoi cyfres o gamau gweithredu i'r Gweithredwr i'w cwblhau yn yr wythnosau nesaf. Er y gallai rhai o’r camau hyn achosi cynnydd dros dro mewn arogleuon oddi ar y safle, maent yn hanfodol ar gyfer lleihau allyriadau sy’n gollwng o’r safle yn y tymor hwy.

Ar ddydd Iau 30 Ionawr 2025, cyfarfu uwch swyddogion CNC â’r gweithredwyr safle i bwysleisio pwysigrwydd gwneud gwelliannau ar y safle. Rhoddodd Enovert eu hymrwymiad llawn i fynd i’r afael â’r materion trwy’r camau a amlinellwyd gan CNC. Byddwn yn monitro'r cynnydd hyn yn ofalus dros yr wythnosau nesaf.

Rydym yn parhau i annog trigolion i adrodd unrhyw arogl sy'n dod o’r safle tirlenwi drwy gysylltu â ni ar 0300 065 3000 neu drwy’r ffurflen ‘Adroddwch’ ar ein gwefan. Mae’r adroddiadau yn hynod bwysig wrth ein helpu i fonitro a mynd i’r afael â’r pryderon hyn yn effeithiol.

Diweddariad Mai 2025

Rydym wedi parhau i fonitro’n agos ymdrechion Gweithredwr y Safle o ran mynd i’r afael ag allyriadau yn Safle Tirlenwi Hafod, sydd wedi cynnwys nifer o archwiliadau safle dirybudd. Mae niferoedd yr achosion o arogl wedi lleihau yn gyson wrth i welliannau gael eu cwblhau.

Ym mis Mawrth 2025, fe wnaethom gyfarfod â’r Dirprwy Brif Weinidog Huw Irranca-Davies AS/MS i drafod ein gwaith rheoleiddio. Rhagor o wybodaeth yma:

Crynodeb ymchwil.pdf

Ym mis Mawrth, fe fynychom y Grŵp Rhanddeiliaid cyntaf ar Safle Tirlenwi Hafod. Yn dilyn y cyfarfod, cyhoeddwyd datganiad ar y cyd. Rhagor o wybodaeth yma:

Diweddariad ar safle tirlenwi Hafod – Mawrth 2025 - Newyddion Cyngor Wrecsam

Ym mis Ebrill, fe fynychom gyfarfod Pwyllgor Craffu Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam ar gyfer Cartrefi a’r Amgylchedd i drafod y cwynion am yr arogl.

Cytunodd y Pwyllgor Craffu ar gyfer Cartrefi a’r Amgylchedd ar sawl argymhelliad yn dilyn cyfarfod a gynhaliwyd ar 16 Hydref 2024 mewn perthynas ag arogl o Safle Tirlenwi Hafod. Cytunwyd y byddai adroddiad diweddaru ar y materion a godwyd yn y cyfarfod yn cael ei gyflwyno i’r pwyllgor craffu yn y chwe mis nesaf. Pwrpas y cyfarfod ar 29 Ebrill 2025 oedd trafod yr adroddiad diweddaru. Rhagor o wybodaeth yma:

(Pecyn i’r Cyhoedd) Eitem 5 Atodiad Agenda i’r Pwyllgor Craffu ar gyfer Cartrefi a’r Amgylchedd, 29/04/2025 10:30

Yn y cyfarfod, rhoddom ddiweddariad ar gamau rheoleiddio CNC a gymerwyd yn Safle Tirlenwi Hafod dros y 6 mis diwethaf. Mae’n galonogol y bu tuedd am i lawr yn y cwynion yn dilyn camau rheoleiddio. Fodd bynnag, cydnabyddir bod arogleuon yn dal i gael eu profi.

Rhaid i ni barhau â gwaith rheoleiddio rhagweithiol i sicrhau y caiff gwelliannau pellach eu cyflawni’n brydlon, gan gynnwys rheoli trwytholchion yn well.

Caiff argymhellion arfaethedig y pwyllgor eu cyhoeddi maes o law.

Mae data cychwynnol o waith monitro ansawdd yr aer, a gasglwyd gan adran Diogelu’r Cyhoedd Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam, yn cael ei adolygu. Mae’r canlyniadau cychwynnol yn awgrymu bod trothwy arogl niwsans cydnabyddedig wedi’i basio ar adegau yng Nghanolfan Gymunedol Johnstown. Fodd bynnag, mae angen asesu ymhellach i gymryd cyfeiriad y gwynt i ystyriaeth, ynghyd â ffactorau eraill a allai fod yn effeithio ar yr unedau monitro.

Gall Enovert adrodd am y camau canlynol a gymerwyd yn ystod mis Ebrill a dechrau mis Mai 2025:

Ymweliad gan y Dirprwy Brif Weinidog, Huw Irranca-Davies AS/MS ar 12 Ebrill 2025, i edrych ar y safle a deall unrhyw faterion a sut mae’n gweithredu.
Gosod 4 uned monitro ansawdd aer o amgylch y safle, i fesur crynodiadau Hydrogen Sylffid. DS: Mae adran Diogelu’r Cyhoedd CBS Wrecsam hefyd wedi gosod un uned yng Nghanolfan Gymunedol Johnstown. Ar ôl cwblhau dehongliad trydydd parti o’r data crai, bydd adroddiad yn cael ei lunio a’i anfon ymlaen at Cyfoeth Naturiol Cymru.
Gosod 6000m² o gapio LLDPE dros dro ar ymyl Cell 4 a 1000m² yn ychwanegol ar ben Cell 5a, fel y dangosir yn y lluniau isod.
Symud prif bibell nwy 180mm ar Gell 4 i ganiatáu diogelu casglu nwy yn y dyfodol.

Ymysg y gwaith pellach a gynhelir dros yr ychydig fisoedd nesaf bydd:

Gosod cyfarpar penodedig pellach ar gyfer echdynnu nwy, gan gynnwys ffynhonnau pìn a systemau llorweddol.
Injan newydd i’w hailosod yn dilyn gwaith ailadeiladu sylweddol.

Diweddariad mis Mawrth 2025

Rydym wedi bod yn monitro’n agos ymdrechion y Gweithredwr o ran mynd i’r afael ag allyriadau yn Safle Tirlenwi Hafod - gan gynnwys archwiliadau safle ym mis Ionawr, mis Chwefror a mis Mawrth 2025. Mae niferoedd yr achosion arogl wedi dechrau lleihau wrth i waith gael ei gwblhau.

Rydym wedi bod yn gweithio ar y cyd ag Adran Diogelu’r Cyhoedd Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam (CBSW) a’r Gweithredwr ynghylch opsiynau monitro ansawdd aer ac yn croesawu eu penderfyniad diweddar i osod a threialu monitorau ansawdd aer i fesur crynodiadau hydrogen sylffid ar ffin y safle ac yng Nghanolfan Gymunedol Tre Ioan.

Ym mis Chwefror 2025, cyflwynodd Cynghorwyr Lleol gynnig CBSW llawn yn galw am weithredu i 'fynd i'r afael â materion a chwynion o bwys' ynghylch Safle Tirlenwi Hafod. Byddwn yn bresennol yng nghyfarfod Pwyllgor Craffu’r Cartref a'r Amgylchedd CBSW ar 29 Ebrill 2025 i drafod y cynnig a rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am ein gwaith rheoleiddio i fynd i'r afael â'r problemau arogl. Byddwn hefyd yn bresennol yng nghyfarfod cyntaf Grŵp Rhanddeiliaid Safle Tirlenwi yr Hafod ar 21 Mawrth 2025.

Mae’r Gweithredwr wedi darparu diweddariad ar y gwaith a gwblhawyd ym mis Ionawr a mis Chwefror 2025 mewn ymateb i’r cynllun gweithredu y gofynnwyd amdano gan CNC, a hynny fel y nodir isod:

Saith ffynnon nwy fertigol newydd wedi'u drilio ar Cell 5b, gyda 14 ffynnon pin wedi'u gosod ar ochr ogleddol Cell 4.
Ffynhonnau nwy llorweddol wedi'u gosod yng Nghell 5b i gasglu nwy yn yr ardal weithredol.
Maniffold nwy newydd a phibellau cysylltiedig i gysylltu'r seilwaith newydd hwn â'r system echdynnu gan gynyddu faint o nwy a gesglir.
Paratoi ardal ychwanegol o gapio dros dro ar Gell 4, a fydd wedi'i leinio â phlastig LLDPE cyn gynted ag y bydd y tywydd yn caniatáu.
Mân atgyweiriadau i leinin plastig dros dro wrth i'r gwastraff setlo.

Bydd gwaith pellach sydd i’w gynnal dros yr ychydig fisoedd nesaf yn cynnwys:

Gosod offer monitro ansawdd aer o amgylch y safle.
Gosod prif bibell nwy 180mm newydd rhwng Cell 4 a Cell 5c.

Cylchlythyr

Cofrestrwch ar gyfer ein cylchlythyr rheolaidd newydd am sut rydym yn rheoleiddio Safle Tirlenwi Hafod.

Data personol

Bydd unrhyw ddata personol a gyflwynir yn cael ei gadw’n ddiogel. Mae gennych yr opsiwn i aros yn ddienw, fodd bynnag, er mwyn derbyn diweddariadau rheolaidd ynghylch Safle Tirlenwi Hafod, rydym yn argymell eich bod yn darparu cyfeiriad e-bost.

Cwestiynau Cyffredin Cwestiynau Cyffredin

Pam mae safle tirlenwi Hafod yn drewi?

Bydd gan weithrediadau tirlenwi arogleuon cyfnodol bob amser ond ni ddylai hwn fod yn ddigwyddiad parhaus. Mae dwy brif ffynhonnell arogleuon mewn safle tirlenwi:

Gall y gwastraff, wrth iddo gael ei ollwng, gynhyrchu arogl fel bin sbwriel cartref.
Nwyon a gynhyrchir gan y gwastraff yn diraddio dros amser.

Pan fydd gwastraff yn cael ei waredu ar y safle, caiff ei wneud fesul cam (a elwir yn gelloedd). Unwaith y bydd cell yn llawn gwastraff, caiff ei chapio (ei selio) gyda gorchudd anathraidd. Mae hyn yn atal dŵr glaw rhag mynd i mewn i'r gell ac yn helpu i gasglu'r nwy tirlenwi a gynhyrchir pan fydd y gwastraff yn dechrau dadelfennu.

Mae nwy tirlenwi fel arfer yn cynnwys methan (tua 65%) a charbon deuocsid (35%), nad ydynt yn nwyon aroglus. Yn nodweddiadol, bydd ystod o gyfansoddion eraill ar grynodiadau cymharol isel o fewn y nwy tirlenwi a elwir yn nwyon hybrin. Gall y nwyon hybrin hyn gynnwys sylweddau sy'n achosi i nwy tirlenwi fod yn aroglus, fel hydrogen sylffid (H₂S). Nwy hybrin yw hydrogen sylffid a all achosi’r arogl 'wyau pydredig'; gellir ei arogli ar grynodiadau llawer is na'r lefelau a all achosi niwed. Bydd unrhyw nwyon wedi'u gwanhau'n sylweddol erbyn iddynt gael eu harogli o fewn yr ardal leol, ac mae'n annhebygol iawn y byddant yn effeithio ar iechyd pobl.

Gall arogleuon nwy tirlenwi fod yn ganlyniad i sawl ffactor: gall rhai o'r rhain fod o ganlyniad i fethiannau o ran rheoli, mae eraill yn ganlyniad i waith arfaethedig ac angenrheidiol megis gosod seilwaith echdynnu nwy newydd.

Pam mae'r arogl yn mynd a dod?

Mae arogleuon yn ganlyniad rhyngweithiadau cymhleth o fewn y safle. Mae p'un a ellir eu harogli oddi ar y safle, a ble y cânt eu harogli, yn aml yn ganlyniad i amodau tywydd lleol. Os sylwch ar yr arogl un diwrnod ond nid y diwrnod nesaf, gallai hyn fod oherwydd newid mewn tymheredd neu gyflymder neu gyfeiriad y gwynt, neu newid mewn gwasgedd atmosfferig. Er enghraifft, bydd nwyon bob amser yn symud tuag at ardal o wasgedd is ac, o ganlyniad, rydym yn fwy tebygol o glywed arogleuon pan fydd y gwasgedd atmosfferig yn isel neu'n disgyn. Yn yr un modd, ar ddiwrnodau oerach neu lonydd, nid yw'r arogleuon yn cael eu gwasgaru mor gyflym, sy'n golygu ein bod yn fwy tebygol o glywed arogleuon.

Sut ydych chi'n rheoleiddio arogleuon oddi ar y safle o'r safle tirlenwi?

Mae’r drwydded yn cynnwys amod sy’n ei gwneud yn ofynnol i’r gweithredwr atal arogleuon oddi ar y safle neu, lle nad yw hynny’n bosibl, eu cadw i’r lleiafswm posibl. Bydd y gweithredwr yn disgrifio sut y bydd yn cyflawni hyn mewn dogfen o'r enw Cynllun Rheoli Arogleuon.Rhaid cadw'r Cynllun Rheoli Arogleuon yn gyfredol ac asesir pob adolygiad gan ein swyddogion i sicrhau ei fod yn cwmpasu'r holl feysydd gweithredu allweddol mewn perthynas â rheoli arogleuon. Mae swyddogion yn asesu cydymffurfedd â’r amod ynghylch arogleuon trwy wneud y canlynol:

Dilysu presenoldeb, math a chryfder arogleuon yng nghyffiniau safle a ganiateir
Nodi a yw’r safle yn ffynhonnell debygol yr arogl ac, os caiff ei brofi, mynd ar y safle i bennu achosion unrhyw arogleuon ac a yw’r gweithredwr yn cymryd mesurau priodol i reoli’r arogl

Mae swyddogion yn cynnal ymchwiliadau i arogleuon (gan gynnwys asesiadau arogl oddi ar y safle) yn unol â'n canllawiau a thrwy gyfeirio at ganllawiau rheoli arogleuon cyhoeddedig.

Mae cryfder arogl yn disgrifio pa mor gryf yw arogl fel y'i synhwyrir gan swyddog unigol. Rydym yn cofnodi cryfder arogl gan ddefnyddio graddfa o 0 i 6, lle mae 0 = dim arogl, 3 = arogl amlwg a 6 = arogl cryf iawn. Bydd torri amodau trwydded ond yn cael ei gofnodi yn yr amgylchiadau canlynol:

Mae arogl oherwydd gweithgareddau ar y safle ar lefel sy'n debygol o achosi llygredd y tu allan i ffin y safle ac mae hyn yn cael ei gadarnhau gan swyddog, ac
Nid yw'r gweithredwr yn cymryd pob cam priodol i reoli'r arogl hwnnw.

Os yw'r gweithredwr yn cymryd mesurau priodol, yna ni thorrwyd amodau’r drwydded, hyd yn oed os oes rhywfaint o arogl. Byddem yn disgwyl i'r gweithredwr nodi mesurau priodol yn ei Gynllun Rheoli Arogleuon, ond efallai y bydd angen mesurau ychwanegol arnom os bydd llygredd arogl difrifol yn digwydd.

Rhoddir gwybod i'r gweithredwr am unrhyw adroddiadau o arogleuon a gawn sy'n berthnasol i’r safle, ond nid ydym yn rhyddhau data personol, felly ni allant adnabod yr unigolion sy’n rhoi'r adroddiadau hyn. Disgwylir i'r gweithredwr ymateb i adroddiadau o arogleuon yn unol â'i Gynllun Rheoli Arogleuon ar gyfer y safle, ac i roi gwybod i ni am unrhyw newidiadau canlyniadol i weithrediadau.

A yw’r arogl yn niweidiol i iechyd?

Pryd bynnag y bydd pobl yn poeni am eu hiechyd personol, dylent ymweld â’u meddyg teulu neu gysylltu â Galw Iechyd Cymru ar 111 neu drwy ei wefan Hafan – GIG Cymru.

Sut rydym yn asesu cydymffurfedd

Ein rôl ni yw asesu cydymffurfedd â'r trwyddedau a chymryd camau rheoleiddio priodol os byddwn yn nodi unrhyw achosion o dorri amodau. Gwnawn hynny drwy gyfeirio at ein polisi gorfodi ac erlyn, a chan roi sylw priodol i God y Rheoleiddwyr.

Mae ein tîm rheoleiddiol yn asesu cydymffurfedd ag amodau trwydded safle tirlenwi Hafod mewn sawl ffordd, gan gynnwys arolygiad o’r safle, archwilio, asesiadau o arogleuon oddi ar y safle, ac adolygu adroddiadau a data monitro.

Rydym yn codi ffioedd parhau ar bob deiliad trwydded, sy'n talu am gost y gweithgareddau rheoleiddiol arferol hyn. Nid yw ffioedd parhau yn cynnwys darparu presenoldeb cyson swyddog ar unrhyw safle a ganiateir.

Defnyddir Adroddiad Asesu Cydymffurfedd i gofnodi canfyddiadau ein harolygiadau o safleoedd, archwiliadau a gweithgareddau monitro, adolygiadau monitro, a data/adroddiadau eraill. Rydym yn defnyddio ein canllawiau ar asesu a sgorio cydymffurfedd â thrwyddedau amgylcheddol i sgorio achosion o dorri amodau trwyddedau yn unol â'n Cynllun Dosbarthu Cydymffurfedd. Mae'r categori risg a'r sgôr a roddwn ar gyfer peidio â chydymffurfio yn adlewyrchu'r effaith bosibl y gallai ei chael pe na bai'n cael sylw prydlon a digonol. Yr unig eithriad yw ar gyfer achosion o beidio â chydymffurfio sy'n ymwneud ag amodau amwynder – arogl, llwch, sŵn a phlâu. Rydym yn categoreiddio’r risg ac yn sgorio’r rhain yn ôl eu heffaith wirioneddol (yn hytrach na’r effaith bosibl). Mae pedwar categori risg o ran peidio â chydymffurfio. Mae pob categori risg yn cael ei sgorio. Mae'r sgoriau'n cael eu cronni yn ystod y flwyddyn gydymffurfedd. Mae rhagor o wybodaeth am sut rydym yn sgorio achosion o dorri amodau trwyddedau, a sut mae hyn yn effeithio ar ffioedd parhau blynyddol y safle, wedi’i nodi yn ein canllawiau ar ein cynlluniau codi tâl.

Pryd mae'r safle i fod i gwblhau gweithrediadau a chau yn barhaol?

Y caniatâd cynllunio presennol ar gyfer y gwaith gwastraff yw Rhif Cais: 6/18883 (PP016-99-003), a ganiatawyd ar apêl ar 10 Gorffennaf 1995. Mae Amod 4 yn nodi:

Bydd y gweithrediadau tirlenwi a ganiateir drwy hyn yn dod i ben o fewn 55 mlynedd i ddyddiad cychwyn y datblygiad. Rhaid nodi dyddiad terfynu gweithrediadau tirlenwi (yn cynnwys mewnforio a dyddodi gwastraff) i'r awdurdod cynllunio mwynau o fewn wythnos i'r dyddiad a nodir.

Dechreuodd y gwaith o ddatblygu’r safle tirlenwi yn 2006 ac felly mae gan y safle ganiatâd cynllunio tan 2061.